Filmpjes over weidevogelbescherming!

In het nieuwe jaar 2021 hopen de weidevogelbeschermers elkaar eindelijk weer in levenden lijve te kunnen ontmoeten! Het kan alleen nog wel een poosje duren voordat het zover is en de verwachting is op dit moment dat de startavond, meestal begin maart, misschien niet door zal gaan.

Daarom is er bedacht om als alternatief een aantal filmpjes op te nemen met daarin verschillende onderwerpen met betrekking tot weidevogelbescherming. Zo kan er toch een beetje verbinding met elkaar gehouden worden en alvast verheugd worden op de lente vol grutto’s en kieviten! De filmpjes zullen in de komende weken/maanden verschijnen op het YouTube-kanaal van de NVWK.

Onze coördinator vrijwillig weidevogelbeheer Klaas de Mik trapt af met een filmpje over kuikenoverleving!

Andere onderwerpen die volgen zijn onder andere de winterwandeling en predatiepreventie en het cursusaanbod voor het nieuwe jaar.

Een nieuwe bedreiging voor weidevogels

Van Oordt’s Mersken is een Natura 2000-gebied vlakbij Drachten. Hier broeden onder andere de laatste kemphanen van ons land. Uitgerekend op deze plek hebben plannenmakers het toekomstige tracé van de Lelylijn getekend. Geen goed idee vindt vogelaar Thijs Willems. Dus is hij een petitie gestart tegen het plan, vertelt hij in Vroege Vogels.

Het gebied ligt aan de oevers van het oude beekje de Boorne, “een beekje dat al in de voorlaatste ijstijd, het Saalien, bij het smelten van het ijs is ontstaan”, vertelt oud-onderwijzer Fokke Veenstra. Daardoor is het gebied heel het jaar nat. In het broedseizoen is het daarmee veilig voor heel veel weidevogels, waaronder dus de kemphaan. In de winter is het een goed rustgebied voor veel watervogels. Het was ooit zelfs het allereerste ‘ganzengedooggebied’ van ons land. Dat was mede te danken aan vogelonderzoeker Van Oordt, de naamgever van het gebied (Een ‘mersken’ is de streeknaam voor een nat grasland).

Zie voor het verdere bericht en de petitie; https://www.nporadio1.nl/natuur-milieu/28289-lelylijn-niet-door-natura-2000

Jaap te gast in Waard aan Tafel Actieplan Weidevogels

Onze regionale omroep RTV Krimpenerwaard zendt wekelijks het programma Waard aan Tafel uit. Onze voorzitter, Jaap Graveland was er te gast. Onderwerp: de inspanning van de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard en andere organisaties om alsnog voldoende geld te krijgen voor uitvoering van het Actieplan Weidevogels. Jaap lichtte onze inzet toe en welke maatregelen met het geld worden genomen.

Ook predatie en uiteraard de samenwerking met boeren en natuurorganisaties passeerden de revu. Door de gezamenlijke inzet (boerennatuur, ZHL en andere natuurorganisaties, NMZH), goede onderbouwing en inspanning van partijen in de Staten, met name Groen Links, kwam het tot een motie die niet eens in stemming hoefde te worden gebracht: alle partijen onderschreven de motie. Ook de VVD en het CDA die in het verleden rond dit onderwerp ook vaak anders stemden, stemden in!

Hieronder kunt u de uitzending bekijken.

Proeftuin Krimpenerwaard: kruiden bijzaaien voor biodiversiteit in agrarische percelen

In de Proeftuin Krimpenerwaard experimenteren boeren met aanpassingen in de bedrijfsvoering om in te spelen op bodemdaling en wensen m.b.t. diergezondheid, natuur en milieu. Een breed samengestelde expertgroep van bewoners, boeren en andere ondernemers adviseert over de projecten. Een van de projecten is ‘Weidebuffet met kruiden’. Hierin wordt geëxperimenteerd met het doorzaaien van kruiden in agrarische percelen. De kruiden kunnen de gezondheid van het vee bevorderen, vervangen mogelijk (een deel van de) snijmais en vergroten de biodiversiteit (insecten, weidevogels). Jaap Graveland nam als lid van de expertgroep het initiatief om bij te zaaien op een perceel met een lager gehalte aan voedingsstoffen dan in een doorsnee agrarisch perceel. Doel van deze proef is om te zien of de kruiden zich langer handhaven of zich misschien zelfs blijvend vestigen. Op meer voedselrijke percelen verdwijnen in veel gevallen de kruiden weer, doordat ze de concurrentie met Engels raaigras niet aankunnen. Het resultaat van de proef is ook van belang voor natuur en agrarisch medegebruik in het NNN-gebied. Mogelijk kan bijzaaien het bereiken van de natuurdoelen met agrarisch medegebruik versnellen. De kruiden werden in september ingezaaid, vlak voor een regenrijke periode. De eerste zaden kiemden in de weken erna, dus de start was goed.

Zie ook de nieuwsbrief van Proeftuin Krimpenerwaard.

Provincie investeert 1,4 miljoen euro in bedreigde boerenlandvogels

Boerenlandvogels zoals de grutto en de patrijs kunnen rekenen op een investering van 1,4 miljoen euro van de Provincie Zuid-Holland voor de verbetering van hun leefgebied. Het geld is hard nodig omdat de vogelpopulatie de laatste jaren sterk is afgenomen. De ambitie is die trend te keren en te zorgen dat er over zes jaar weer een grote, gezonde en vitale groep weidevogels leeft in Zuid-Holland. Om deze ambitie waar te maken hebben agrarische collectieven, vrijwilligers, natuurorganisaties en de provincie Zuid-Holland de handen ineen geslagen.

Grutto’s, patrijzen, veldleeuweriken en tientallen andere prachtige vogelsoorten… Ze komen steeds minder voor in Zuid-Holland. Deze boerenlandvogels leven, broeden en zoeken voedsel veelal in uitgestrekte, natte en kruidenrijke graslanden en akkers. Door onder meer stadsuitbreiding, grootschalig en intensief gebruik van landbouwgrond en natuurlijke vijanden zoals de vos en de kraai, worden diverse boerenlandvogels met uitsterving bedreigd. Daarom werd twee jaar geleden het ambitieuze Actieplan Boerenlandvogels Zuid-Holland 2019-2027 opgesteld. De Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard is blij dat de provincie € 1,4 miljoen beschikbaar heeft gesteld voor continuering van dit succesvolle programma in 2021. Voor de periode na 2021 wordt gezocht naar structurele financiering.

Wat doen we om de vogels te helpen?

Het Actieplan Boerenlandvogels Zuid-Holland wil de terugloop van het aantal weidevogels stoppen. Een pakket ambitieuze maatregelen, gedragen door de provincie, moet ertoe leiden dat de meeste populaties vanaf 2022 weer toenemen. Voor een aantrekkelijk leefgebied worden in zowel natuur- als landbouwgebieden aanpassingen gedaan. Denk aan het creëren van uitgestrekte natte en kruidenrijke graslanden, rijk aan insecten en wormen. Dit gebeurt door onder meer het waterpeil in het voorjaar te verhogen, en met een afgestemd mozaïek van beweide graslanden en hooilanden met een late maaidatum. Maar ook de wijze van bemesting, het beschermen van nesten en het ongeschikt maken van de weidevogelgebieden voor predatoren is van belang.

Samen aan de slag

Natuurbeheerders en agrariërs zijn aan de slag gegaan met het verbeteren van de gebiedsinrichting. Weidevogelvrijwilligers zetten zich met steun van De Groene Motor in om meer weidevogels te beschermen en te monitoren. In kansrijke gebieden komt vijf tot tien procent ‘groenblauwe dooradering’ voor de dieren. In akkerbouwgebieden komen bredere akkerranden en gerichte maatregelen voor de patrijs. Veel werk wordt gedaan door vrijwilligers. De financiële bijdrage van de provincie komt deels ten goede aan trainingen en materialen voor hen.

Betrokken organisaties

De organisaties die zijn betrokken in het Actieplan zijn de provincie Zuid-Holland, De Groene Motor, Het Zuid-Hollands Landschap, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, BoerenNatuur Zuid-Holland waaronder de collectieven voor agrarisch natuurbeheer vallen, natuur- en vogelwerkgroepen in Zuid-Holland (zoals de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard NVWK, Vogelwerkgroep Midden Delfland en regionale afdelingen van de KNNV) en de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland. Deze brede coalitie zet gezamenlijk de schouders onder dit Actieplan, dat over zes jaar moet leiden tot een rijke en vitale populatie boerenlandvogels in Zuid-Holland.

Wilt u zich ook inzetten voor weidevogels, bijvoorbeeld in de Krimpenerwaard? Kijk dan eens op deze site onder Weidevogelwerkgroep en op www.zelfdoeninzh.nl.

Bij het Actieplan Boerenlandvogels Zuid-Holland 2019-2027 horen een aantal gebiedsplannen. Die kunt u ook vinden onder de pagina van de Weidevogelwerkgroep.


Klaas Weidewachter van het Jaar 2020!

Tijdens de de afsluitavond van de weidevogelwerkgroep kreeg Klaas de Mik de titel Weidewachter van het Jaar 2020. Het was nog een hele tour om niet tevoren aan Klaas te verklappen dat hij Weidewachter van het Jaar zou worden. Klaas moest ons bij doornemen van het digitale concept verslag nog even wijzen op de ‘fout’ op de voorpagina, waar wordt verwezen naar de verkiezingen van zowel Weidevogelboer als Weidewachter van het Jaar 2020. ACK had Klaas namelijk wijsgemaakt dat er dit jaar i.v.m. corona geen Weidewachter zou worden verkozen, zodat de trofee twee jaar bij Hugo zou blijven. De opzet van het stiekeme gedoe is gelukt. Het bleef voor hem tot het laatste moment, toen Marielle hem woensdagavond tegen tienen de trofee overhandigde, een verrassing. Klaas was zelf al weken bezig om Rob Schmidt, de weidevogelboer, er in te luizen samen met Marielle, Bouw en Tineke. Intussen werd Klaas in de maling genomen, een grappig kat en muisspel.

Het Agrarisch Collectief Krimpenerwaard benoemt Klaas de Mik tot weidewachter van het jaar 2020! We kennen Klaas als een bevlogen persoon die vol energie zijn rol als weidewachter invult bij een aantal boeren in Stolwijk. Klaas heeft daar zijn eigen tactiek in. Hij observeert de vogels niet vanaf het betonpad of vanuit het land, hij gaat veelal met de kano! Geruisloos beweegt hij zich door het gebied en weet op deze manier feilloos te achterhalen waar de vogels zich vestigen.

Klaas weidevogelt op zijn eigen zeer succesvolle manier per kano, foto: Babette van der Wijst i.o.v. De Groene Motor

Door het goede contact van Klaas met de agrariërs is er veel mogelijk als het gaat om het uitvoeren van het juiste beheer zoals het verlengen van de rustperiode of het creëren van geschikt kuikenland door beweiding met vee. Mooi is dat Klaas dit op de juiste manier bespreekbaar maakt zodat er gezamenlijk naar een oplossing wordt gezocht. Als de kuikenfase is aangebroken is het altijd even kijken hoe de vogels hun weg zoeken in de polder. Klaas weet ook dit goed te volgen en blijft afstemmen met de boer wat de plannen zijn rondom maaien en/of beweiden. Zo blijft hij tot het einde van het seizoen betrokken en actief in zijn rol als weidewachter.
Een andere noemenswaardige eigenschap van Klaas is dat hij verder kijkt dan het afgebakende gebied met beheercontracten. Als hij in de naastliggende polder ziet dat er weidevogel activiteit is, stapt hij naar de bewuste boer toe en spreekt vervolgens af dat hij de nesten lokaliseert zodat er omheen gewerkt kan worden. Het ACK krijgt vervolgens de mededeling dat ‘het geregeld is’, en dat klopt dan ook. Dat Klaas hiernaast nog kans ziet zijn rol als coördinator weidevogelbescherming in te vullen, contact met weidewachters te onderhouden en jaarlijks nieuwe weidewachters op sleeptouw te nemen, vinden wij zeer bewonderenswaardig. Kortom, door zijn enthousiaste houding en de goede samenwerking met de agrariërs is Klaas de titel ‘Weidewachter van het jaar 2020’ meer dan waard!!

HIeronder is het weidevogelverslag 2020 te downloaden.

Foto header door Joke Colijn

Kristallen kievit uitgereikt

Op woensdag 4 november was de afsluitavond van de weidevogelgroep. Rob en Ingrid Schmidt werden dit jaar gekozen tot Weidevogelboer van het jaar. Helaas konden de agrariërs door de Coronamaatregelen niet aanwezig zijn op de afsluitavond. Een kleine delegatie, te weten Klaas de Mik als coördinator weidevogels, en Tineke, Bouw en Marielle, weidewachters van de groep Tussenlanen, togen naar de Rob en Ingrid Smidt en reikten aldaar de kristallen kievit uit en overhandigden de bijbehorende oorkonde.

Hieronder de lovende woorden van Tineke Hoekstra namens de hele groep: Sjaak van Buren, Jan Stout, Jan Vreugdenhil, Mariëlle Oudenes, Leen de Gier, Peter Sluisman, Bouw Breedveld, en Ellen Breider. [red.]

“Ik kom al drie jaar bij de familie Schmidt over de vloer. Robs bevlogenheid, enthousiasme en inzet voor de weidevogels is ongeëvenaard. Niet alleen heeft hij twee geweldige plasdrassen liggen, ook doet hij op zijn eigen grond aan slootkantenbeheer, slootschonen, kruidenrijk grasland, extensief beweiden en heeft hij uitgestelde maaidatum. Hij heeft echt alles qua ANLb en daarnaast is hij samen met z’n vrouw Ingrid nog fanatieker in het zoeken naar eieren – en niet alleen vanwege de vergoeding – en het redden van kuikens dan wij weidevogelbeschermers. En dat wil in mijn geval wat zeggen. Kom ik terug van het monitoren van zijn plasdras, dan heeft hij de tureluurs en grutto’s al ingevoerd. Niet zonder trots deelt hij zijn vondsten tijdens een goede kop koffie of hij stuurt ons filmpjes. En als er gemaaid moet worden, dan heeft hij ons ook niet nodig. ,,Die grutto herkent mij en blijft gewoon zitten op het nest, omdat ze weet dat ik om haar nest heen maai. Ze kijkt me aan alsof ze wil zeggen wil: Jij laat mij met rust’’, zo vertelde hij.” (lees verder onder de foto)

“Rob verdient eerlijk gezegd een gouden grutto, want zijn liefde voor de grutto is echt heel bijzonder. Als de eerste vogels eind februari/begin maart weer arriveren krijgen we dat meteen te horen via de app. ,,Ik heb de eerste weer gehoord’’, is het dan. Maar ik denk dat-ie ook wel blij zal zijn met de Kristallen Kievit.”

Oproep aan Provincie Zuid-Holland om te blijven investeren in het Actieplan Boerenlandvogels

Vandaag hebben Ed de Meijer van Boerennatuur Zuid-Holland, Fabian Paf namens de terreinbeherende organisaties en De Groene Motor en Jaap Graveland namens de vrijwilligersorganisaties ingesproken in de commissie Klimaat, Natuur en Milieu van Provinciale Staten over de noodzaak van alsnog voldoende middelen beschikbaar te maken voor het Actieplan Weidevogels. De regie lag bij Louise Bokhoven van Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland. Het moest weer snel. Ze hebben impact gemaakt. De uitslag nog onduidelijk. Het lijkt er op dat na veel duwen ook vanuit de Provinciale Staten de gedeputeerde Potjer structureel geld gaat zoeken voor de uitvoering van het Actieplan Boerenlandvogels. Er was contact met Ariette Kasbergen Groen Links en Carla Viegen Partij voor de Dieren.

Hier is een filmpje dat Ariette Kasbergen maakte met Joke Colijn, bestuurslid van de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard.

Meer info in het persbericht dat staat op: https://milieufederatie.nl/nieuws/boerenlandvogels-binnenkort-alleen-nog-in-het-museum-te-zien/

Foto header: grutto door Dirk Jan Saaltink

Probleem predatie weidevogels vraagt om maatwerk

Vossen die eieren uit een nest roven, of een reiger die er met een jong kuiken vandoor gaat. Voor weidevogels hoort de dreiging van roofdieren bij het leven. Alleen lijkt het er op dat de predatie onder weidevogels al tientallen jaren toeneemt. Draagt dat bij aan de sterke achteruitgang van weidevogels in Nederland? Onderzoekers van Sovon zetten de feiten op een rijtje.

Lees hier verder.

Foto header door Thomas van der Es

Blog Camilla Dreef: Eerste zendervogel uit de Krimpenerwaard in Afrika

In de Krimpenerwaard wordt in natuurgebieden van het Zuid-Hollands Landschap en in het agrarisch gebied beheerd door het Agrarisch Collectief hard gewerkt om het landschap voor grutto’s en andere weidevogels te verbeteren. Zijn grutto’s in staat om hier succesvol jongen groot te brengen? In het hoge gras is het lastig om gruttokuikens te volgen. Om meer te weten te komen over de bewegingen van gruttofamilies in deze gebieden worden dit seizoen vijf grutto’s met satellietzenders uitgerust. Wij volgen ze daarmee op de voet.

Annemieke en Sietse zitten nog steeds op hun plek in de Coto Donana. Annemieke in het noordwesten van het gebied en Sietse in het zuidoosten. Hier verblijven meer gezenderde grutto’s, het is een belangrijk gebied tijdens de trek naar het zuiden.

Annemieke en Sietse in de Cota Donana

Ook in Nederland komen grutto’s uit verschillende broedgebieden samen op voedselrijke plekken en slaapplaatsen voordat ze naar het zuiden trekken. Zo zit de Duitse grutto Rosalie sinds 24 juni in de Biesbosch, waar ze ook nog eens werd gezien door Albert De Jong. Ze was aan het foerageren in de Muggenwaard, een van de polders in de Noordwaard die rond 2015 onder water is gezet voor het project Ruimte voor de Rivier. Het is een favoriete plek voor veel grutto’s en zo ook voor Rosalie. En misschien ook wel voor “onze” Jaco. Hij maakt vanuit de Alblasserwaard uitstapjes naar de Noordwaard in de Biesbosch. Zullen Rosalie en Jaco elkaar hebben ontmoet?

Johan heen en weer naar Afrika

Grutto Johan zat de afgelopen tijd in centraal Spanje, maar in de avond van 29 juni is hij naar het zuiden vertrokken. Geen stop bij Annemieke en Sietse, maar direct door naar Afrika. In Marokko stopte hij in Oued Chebeika, een gebied waarin een wadi deels geblokkeerd is waardoor een moerasgebied is ontstaan. Het bezoek was van korte duur. De volgende avond vloog hij weer terug naar het noorden van Marokko! Weer 800 km terug om weer ten noorden van de Sahara uit te komen. Zou Johan geen goede pleisterplaats langs de Sahara hebben kunnen vinden?

Ik heb een nog iets uitgebreidere update over Johan geplaatst op mijn facebook pagina en iedereen in het bericht getagged, www.facebook.com/biologiemetcamilladreef

Door: Camilla Dreef