Erfvogels

Huismus, foto: Huig Bouter

Erven op het platteland zijn vaak rijk aan vogels. Bekende soorten zijn de boerenzwaluw, de huiszwaluw, de ringmus, de grauwe vliegenvanger, de steenuil en de kerkuil. Veel van deze soorten zijn echte cultuurvolgers geworden en vinden we bijna alleen op erven. Door modernisering en nieuwbouw worden veel erven echter minder geschikt voor deze soorten.

Bewoners willen hier best wat aan doen, maar weten vaak niet goed hoe, en sommigen kunnen het niet zelf. De NVWK startte daarom eind 2014 met het een tweejarig project “NVWK geeft erven vleugels”. Met financiële steun van de provincie en advies van de Groene Motor hebben we een erfvogelcursus gemaakt, adviseren we erfeigenaren over erfinrichting en beplanting voor vogels en maken we jaarlijks meer dan honderd nestkasten in wel tien typen. Na twee jaar eindigde het project, maar heeft de NVWK er een reguliere activiteit van gemaakt, uitgevoerd door de erfvogelwerkgroep. Het project was bedoeld als voorbeeldproject voor heel Zuid-Holland. Ondertussen heeft de werkgroep contact met zeven groepen buiten de Krimpenerwaard die een eigen erfvogelproject willen starten; twee groepen zijn al begonnen waaronder onze buren, de Natuur- en Vogelwacht Rotta. We hopen dat deze initiatieven leiden tot meer biodiversiteit, en natuurlijk meer leuke soorten die je van dichtbij kunt bekijken.

In de Krimpenerwaard; hoe werkt het?

  • Je krijgt advies op maat over het vogelvriendelijker inrichten van je eigen erf: de erfscan. We lopen daarom samen met jou over je erf. Aan de hand van een vast formulier noteren we de kenmerken en doen we gelijk suggesties voor verbetering. Het bezoek duurt een uur en je ontvangt binnen twee weken een verslag.
  • Je kunt deelnemen aan een erfvogelcursus. Je leert welke vogelsoorten op erven voorkomen, welke eisen ze stellen en uiteraard, hoe je het vogels naar de zin kunt maken op een erf. Het gaat om praktische maatregelen zoals het planten van knot- en fruitbomen, het aanleggen van takkenrillen, houtstapels, het creëren van ruige overhoekjes en bloemrijk grasland en het plaatsen van nestkasten. Je leert welke planten geschikt zijn om in te schuilen, te broeden of als voedselbron.

Ook buiten de Krimpenerwaard

Met de kennis en ervaring die we hebben opgedaan in de Krimpenerwaard probeert de NVWK elders in Zuid-Holland soortgelijke initiatieven van de grond te krijgen. Daarvoor schrijven we artikelen, geven we lezingen en presentaties en hebben we een Facebook pagina. Er staat ook veel informatie op deze site

Buiten de Krimpenerwaard; hoe werkt het?

  • De NVWK kan geen erfscans uitvoeren buiten de Krimpenerwaard.
  • Maar toch kun je als inwoner van Zuid-Holland meedoen aan het project, door je op te geven voor de erfvogelcursus als erfeigenaar.
  • Als je erfvogelconsulent wilt worden, kun je ook bij ons terecht. Naar het voorbeeld van de tuinvogelconsulenten van Vogelbescherming leiden we je op om advies aan erfeigenaren te kunnen geven over erfinrichting. Je hebt dan al wel een enige basiskennis nodig van erf/tuinvogels en planten.
  • Overweeg je zelf een erfvogelproject te starten, dan helpen we je graag op weg.

Veel praktische informatie op deze site, ook bruikbaar voor tuineigenaren

Hiermee kunnen alle erf- en tuineigenaren zelf aan de slag. Het gaat om:

  • lijsten met plantensoorten die vogels voedsel, nestgelegenheid of schuilgelegenheid bieden. De lijsten bevatten ook veel praktische informatie: sierwaarde, toe te passen beplantingsvormen, bloeitijd, eventuele nadelen, etc. De A-lijst bevat de beste soorten, de B-lijst bevat soorten die wat minder waardevol zijn, maar extra sierwaarde hebben.
  • cursusmateriaal over erfinrichting, met links naar praktische filmpjes.
  • oefenmateriaal om vogels te leren herkennen aan het uiterlijk: 1) een pdf met afbeeldingen zonder de naam van de vogel, 2) een pdf met dezelfde afbeeldingen met de naam, en 3) een beschrijving van de drie meest karakteristieke uiterlijke kenmerken van elke soort.
  • oefenmateriaal om vogels te leren herkennen aan het geluid. De geluidsbestanden zelf staan niet op de site. Als je die wilt gebruiken om te oefenen, stuur dan een mail. Je ontvangt dan: 1) genummerde geluidsbestanden (dus zonder soortnaam), 2) een sleutel die de nummers aan de soort koppelt, 3) een beschrijving van de drie meest karakteristieke kenmerken van de roep en of de zang elke soort en 4) een (zeer) korte oefeninstructie.
  • cursusmateriaal om vogels te leren tellen en de gegevens in te voeren via tuintelling.nl

Heb je belangstelling voor de geluiden? Stuur een mail naar erfvogels@nvwk.nl. (alleen voor geïnteresseerden in de Krimpenerwaard).

Cursus

De cursus bestaat uit twee avonden en een ochtendexcursie, waarbij we een aantal erven bekijken. We geven de cursus jaarlijks in september. Aankondigingen verschijnen in het verenigingsblad De Waardvogel, op de site, op facebook en in de media. De inhoud in het kort:

  • Introductie erfvogels, herkenning. Dit is geen cursus vogelherkenning, maar alleen bedoeld om te laten zien welke soorten vogels op de erven voorkomen en wat voor soort eisen ze stellen. Zo zijn er bijvoorbeeld soorten met een hoge zangpost, zoals de zanglijster. Hoge bomen zijn daarvoor een vereiste.
  • Erfinrichting en beheer. Dit beslaat driekwart van beide avonden. We behandelen erfelementen (open schuren, takkenrillen, etc.) en beplanting (geschikte beplantingsvormen, soorten). Daarna gaan we in op beheer en onderhoud van de beplanting.

Aanmelding, kosten

Als je wilt mee doen of vragen hebt, stuur dan een mailtje naar erfvogels@nvwk.nl. of bel de projectcoördinator Jaap Graveland (06 53 57 92 85, na 20.00 uur). De cursus kost 20 euro. Als je lid wordt van de NVWK (ca. 20 euro per jaar), of al lid bent, betaal je slechts 10 euro.