In vier deelgebieden van Staatsbosbeheer in de Krimpenerwaard zijn door NVWK-vrijwilligers op zaterdag 15 januari vleermuiskasten opgehangen. Deze kasten zijn een aanvulling op de bestrijding van de eikenprocessierups met kool- en pimpelmezen. De NVWK en Staatsbosbeheer werken hierin samen.
Vrijwilligers monitoren in elk gebied sinds twee jaar een aantal nestkasten van de mezen. Vooral koolmezen kunnen de harige rupsen eten en voeren ze aan hun jongen; zij hebben kennelijk geen last van de brandharen die bij mensen en (huis)dieren ontzettende jeuk kunnen veroorzaken.
De vrijwilligers hopen dat de vleermuiskasten komend voorjaar en zomer bezet raken. Als de rupsen zijn volgroeid gaan ze verpoppen en in de zomer vliegen de motten massaal uit. Tijdens de vliegperiode die in juli-augustus valt, kunnen de vleermuizen zich tegoed doen aan de motten. Daardoor kunnen die minder eitjes afzetten in de toppen van de eikenbomen, waardoor op natuurlijke wijze de eikenprocessierups nog beter kan worden bestreden.
Avaaz Burgerpetities is een online platform dat mensen over de hele wereld in staat stelt om lokale, nationale en wereldwijde campagnes te lanceren en te winnen! Avaaz roept op om de illegale handel van wilde dieren, die op facebook plaats vindt, te stoppen:
“Er leven amper nog 7.000 jachtluipaarden in het wild — en toch zijn er de afgelopen tien jaar meer dan 4.000 verkocht op Facebook! En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Mishandelde en doodsbange tijgerwelpjes, apen, beren en met uitsterven bedreigde vogels zijn allemaal te koop op Facebook. Om nog maar te zwijgen van de massa illegaal ivoor, schubdierschubben en aan stukken gehakte dieren. Een nieuw soort eBay voor bedreigde exotische dieren — en de smokkelaars boeken woekerwinsten ten koste van onschuldige dieren!
Dit moet stoppen.
Facebook ligt al onder een vergrootglas en staat onder enorme druk, maar tot nu toe is het uitroeien van dierensmokkel geen prioriteit voor de top van het bedrijf. Met een enorme wereldwijde oproep en keiharde onthullingen in de media kunnen we dat veranderen. Door jarenlang campagne te voeren weten we dat Facebook pas in actie komt wanneer hun geheimen worden onthuld in de media — en samen kunnen we dat in een mum van tijd regelen! Sluit je aan en deel dit met iedereen die je kent — teken nu!
‘Ze kraken de nesten van inheemse, Nederlandse vogels‘
Wie wel eens in de stadsparken van Amsterdam, Den Haag of Utrecht rondloopt, kent ze ongetwijfeld: de groene parkieten die er dartelend rondvliegen. In tien jaar tijd verdubbelde hun aantal tot minstens 21.000. Maar tegenstanders willen de ‘invasieve exoot’ het liefst dood hebben.
Aan de rand van het centrum van Utrecht overspant de pittoreske Weerdbrug de eeuwenoude Stadsbuitengracht. De brug is omringd door bomen. En sinds een paar jaar ook door krijsende groene vogels. Elke dag, wanneer de schemering invalt, komt in de bomen rondom de brug een klein leger halsbandparkieten samen, om hier samen de nacht door te brengen. Zes jaar geleden nestelden in Utrecht slechts tweehonderd van deze exotische vogels. Nu zijn dat er meer dan duizend, blijkt uit de nieuwe telling van Sovon Vogelonderzoek Nederland. Overdag zoeken de van oorsprong Indiase vogels in de stad en omgeving naar voedsel. Rond schemertijd kijken ze vanuit dit fort over hun nieuw verworven rijk uit.
De halsbandparkiet is in opmars in Nederlandse steden. Telde ons land tien jaar geleden nog zo’n tienduizend van deze exotische vogels, nu is dat verdubbeld tot minstens 21 duizend. In Utrecht verviervoudigde het aantal zelfs. Voor velen zijn de groene vogels een vrolijk gezicht tijdens de lockdownwandeling door het stadspark. “Dan hebben we tenminste nog een beetje natuur”, zei vogelteller Albert de Jong vorige week tegen RTV Utrecht.
Maar wat veel casual vogelfans niet weten, is dat de groene halsbandparkiet ook felle tegenstanders kent. Zoals Wilfred Reinhold, voorzitter van het Platform Stop Invasieve Exoten. Om die bomen in Utrecht zouden we “het best een net kunnen gooien”, vindt hij, “om de vogels te oogsten.” Lees: doden. Reinhold zegt dat de dieren “de nesten kraken van inheemse, Nederlandse vogels.” Daarnaast zou het gekrijs inwoners tot verhuizen drijven. “En fruittelers leiden schade omdat de parkieten van elke vrucht een hapje nemen.”
In de Waardvogel van december 2021 schreef Jaap Graveland over de nieuwe omgevingswet. Hij verwees onder andere naar een artikel uit Bionieuws. Hieronder staat het artikel als pdf.
De Algemene Rekenkamer heeft een rapport uitgebracht met de titel ‘Waar is de grutto?’ Wij citeren hier uit dit rapport.
“In Nederland wordt het aantal weidevogels steeds kleiner. We zien bijvoorbeeld veel minder grutto’s. Dat is een probleem als we willen dat de grutto als soort blijft bestaan. Ons land is namelijk belangrijk voor de grutto. Van alle grutto’s in de wereld broedt ongeveer de helft in Nederland. Het Nederlandse publiek heeft bovendien de grutto verkozen tot onze nationale vogel. Om de grutto te beschermen geeft de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) subsidie aan boeren. Die kunnen met het geld van de subsidie maatregelen nemen om hun weilanden beter geschikt te maken voor weidevogels om te broeden. De minister van LNV betaalt dat geld niet alleen. De Europese Unie en de provincies betalen mee aan deze subsidies. Toch is de daling van het aantal grutto’s niet gestopt. Sterker nog, het aantal grutto’s is sinds 2000 bijna gehalveerd. Hebben de plannen van de minister om weidevogels te beschermen dan wel effect gehad voor de grutto? Hebben ze goed gewerkt? Dat vragen we ons af. De belangrijkste vraag in ons onderzoek is dan ook: heeft de minister van LNV het beleid om de weidevogels te beschermen goed geregeld en goed uitgevoerd? De Algemene Rekenkamer doet vaak onderzoek naar subsidies die de overheid uitgeeft. We kijken of ze wel genoeg effect hebben (Algemene Rekenkamer, 2010). Dit onderzoek naar subsidies van de minister van LNV om weidevogels te beschermen, is een voorbeeld van zo’n onderzoek.”
“Meer geld maar minder grutto’s: Als eerste stellen wij vast dat de minister van LNV acht keer meer aan subsidies uitgeeft dan 20 jaar geleden, maar dat er nu de helft minder grutto’s zijn. Geen maatregelen in grootste deel kansrijke gebieden: Ten tweede stellen we vast dat de grutto in het grootste deel van de kansrijke gebieden niet wordt beschermd. Dat wil zeggen dat boeren voor die gebieden geen subsidie hebben gevraagd om maatregelen te nemen. Maatregelen met meeste effect bijna niet uitgevoerd: Tenslotte stellen we vast dat in de gebieden waar boeren wél maatregelen nemen, dat meestal geen maatregelen zijn waar de grutto veel aan heeft. Daarom is onze conclusie dat het beleid van de minister van LNV om de grutto te beschermen niet heeft gewerkt. Wij zien dat er veel kansen liggen voor minister en boeren om de grutto beter te beschermen. Zo kunnen zij bereiken dat er 40.000 paren grutto’s in Nederland komen broeden. De boeren moeten daarvoor wel de maatregelen nemen die het best werken. Ze moeten dat bovendien doen in veel meer kansrijke gebieden voor de grutto.”
Het rapport is aangeboden aan de Tweede Kamer op 14 december 2021. Het complete rapport is prettig leesbaar en staat hieronder als pdf.
Afgelopen zaterdag, 18 december, hadden we sinds lange tijd weer een NVWK-excursie. Paul Schrijvershof, een ervaren vogelaar en oud-coördinator Vlinders en Libellenwerkgroep, organiseerde deze. De opkomst was goed te noemen; er waren 22 deelnemers. Helaas was er een zeer dichte en hardnekkige mist.
We besloten te gaan wandelen bij de Kwade Hoek. Dat was een goede keus: indrukwekkende ontwikkeling van nieuwe duinen en kweldervegetatie op het nieuwe brede strand dat de afgelopen 30 jaar is ontstaan als gevolg van de deltawerken. In de komende jaren kunnen hier zomaar twee nieuwe standvalleien ontstaan, zoals we ook in het Waddengebied zien. Zo zie je maar: áls er ruimte is voor natuurlijke processen, kunnen vanzelf mooie dingen ontstaan. Een mooie waarneming was de zandtulp, een vrij schaarse paddenstoelensoort. We vonden er maar twee. Een paar kardinaalsmutsen zaten barstensvol met vruchten.
Zandtulp, foto: Jaap Graveland
Na de wandeling reden we toch even naar de spuikolk in de Brouwersdam, waar een kuifaalscholver zich van vlakbij liet bewonderen, tussen de gewone aanscholvers. En vier grijze zeehonden vlakbij, nu ondertussen gewoon, maar 25 jaar geleden had niemand dat voor mogelijk gehouden.
Kuifaalscholver, foto: Michiel Fokkema
Al met al weinig vogels, maar toch geslaagd door een paar leuke waarnemingen en een interessante wandeling.
Het is altijd en eeuwig de roodborst die prijkt op de gezellig besneeuwde kerstkaarten die in december op uw mat landen. Waarom toch? Waarom geen goudvink, of een grote bonte specht? Om maar wat te noemen.
Die roodborst op onze kerstkaarten danken we aan de Engelse postbodes uit de Victoriaanse tijd. Die postbezorgers moesten destijds een rood uniform dragen, want die kleur hoorde bij het koningshuis en de Britse vlag. Daardoor leken ze op roodborsten en kregen de bijnaam ‘robins’ (roodborsten). Al snel kwamen er toen kerstkaarten met roodborsten die aan de deur klopten om de post te bezorgen. Net als de postbode. Toen had je het balletje aan het rollen.
Vuur in de stal van Jezus
Veel eerder zorgden roodborsten -volgens de verhalen- in de stal van Jozef en Maria er met hun gefladder voor dat het vuur bleef branden. De stal waar Jezus werd geboren was namelijk erg koud en Jozef moest naar buiten om extra hout te halen voor het vuur. Dat duurde echter zo lang dat het bijna doofde. Het lukte de roodborsten gelukkig het vuur weer aan te wakkeren, maar daarbij verschroeide de veren op hun borst naar een rode kleur.
Al 150 jaar een succes
De roodborst staat natuurlijk ook gewoon op kerstkaarten omdat het zo’n fantastische vogel is. Hij zit ’s winters in bijna elke tuin, hij is voor iedereen herkenbaar met zijn rode borstje en hij ziet er klein en schattig uit (ook al is ie dat lang niet altijd). Bovendien went hij aan mensen, dus kan best tam worden. Die roodborst-kerstkaarten zijn dus een doorslaand succes, nu al pakweg 150 jaar.
Kerstbal met een bivakmutsje
Toch is ook de goudvink een goede kerstkaart- kandidaat. Geef toe, het zijn net twee kerstballen dat stelletje hierboven: rood, bol en rustig in de boom. Het mannetje tenminste. Het vrouwtje is meer een beige kerstbal. Ze blijven het hele jaar samen, dus het is een setje voor een kerstboom zonder kleurenthema. Ze zien er ook nog onwijs lief uit met die kleine zwarte bivakmutsjes en hun korte, bolle snavels.
Mooi rood achterwerk
Even Googlen leert dat mezen inmiddels wel in trek raken als kerstkaart – terecht- maar de grote bonte specht nog niet. Zonde. Dat komt vast omdat ie pas sinds kort in aantal toeneemt en uitbundig in tuinen komt. Daar komt volgend jaar vast verandering in, want dat mooie rooie achterwerk is zeker een kerstkaart waardig.
De Britse natuuronderzoeker en documentairemaker Sir David Attenborough heeft op de VN-conferentie over klimaatverandering in Glasgow een strijdkreet gezonden aan de leiders, waarin hij zei dat de wereld naar hen opkeek om toezicht te houden op het herstel van de planeet.
Samenvatting
Sir David Attenborough waarschuwde dat menselijk handelen stijgende koolstofniveaus in de atmosfeer veroorzaakte
Hij zei dat mensen ook de capaciteit hadden om dit op te lossen, als ze samenwerkten
Sir David zei dat de toezeggingen van de wereldleiders op de conferentie in Glasgow effect kunnen hebben
Als je aardig thuis bent in een bepaald groen werkveld, of je kent een mooi natuurgebied, maar anderen dan deelgenoot en neem ons een keer mee. Je hoeft echt geen specialist te zijn, het gaat immers om de beleving! Maar ook als je wél ergens op gespecialiseerd bent is dit leuk – neem ons mee in jouw wereld! Neem contact op met Jaap Graveland, hij weet hoe je zoiets aanpakt en wij doen de PR. Hou je natuurgeheimen niet langer voor jezelf maar laat anderen meegenieten! Telefoon Jaap Graveland, 06 53579285.
Maar ook in de Krimpenerwaard gaat het te vaak mis. Een waardevolle ecologisch beheerde berm waarin de eerste orchideeën waren verschenen, is dit voorjaar maandenlang bereden door agrariërs die hun gras binnenhaalden. Het effect van het berijden van eind mei was in september goed zichtbaar in de vegetatie, met kans op blijvende schade. En bij het klepelen van bermen zijn dit jaar opnieuw veel knotwilgen beschadigd, waardoor de sapstroom van de boom op die plaatsen stopt en delen afsterven.
Beschadigde wilg in Westeinde
Het gebeurt natuurlijk niet expres en er wordt beterschap beloofd. Maar het is onnodig, gebeurt te vaak en wijst ons inziens op onvoldoende controle en bewustzijn. Over die wilgen heeft de NVWK een brief gestuurd naar het bestuur van het hoogheemraadschap (HHSK), verantwoordelijk voor het bermbeheer in het buitengebied van de Krimpenerwaard. We hebben er al jaren geleden over aan de bel getrokken bij HHSK, het ging daarna een paar jaar goed, maar nu was het weer letterlijk raak.
Als vrijwilligersvereniging die zich inzet voor natuur en landschap word je het soms spuugzat.
Veldje
Op de hoek van het fietspad door het Loetbos en de Kerkweg ligt een veldje dat formeel in beheer is bij het HHSK, net als de meeste wegbermen in het buitengebied. Begin jaren negentig heeft de NVWK dit veldje vanwege de botanische waarde ‘geadopteerd’ en voeren vrijwilligers het beheer uit. Ze maaien het in het voor- en najaar en HHSK voert het maaisel af. Het is een van de laatste groeiplaatsen van de kleine valeriaan in de Krimpenerwaard.
Belangrijke voorwaarde voor de biodiversiteit in zo’n veldje is dat de bodem niet wordt verstoord. Want bodemverstoring leidt er toe dat voedingsstoffen versneld vrijkomen. Brandnetel en andere ruigteplanten verdringen dan de waardevolle soorten.
Een week geleden bleek dat het veldje door werkzaamheden grotendeels is vernield. Er is een leiding aangelegd en het veldje is gebruikt als dumpplaats voor materiaal dat kennelijk vrijkwam bij wegwerkzaamheden. Het veldje is grotendeels bedekt met een laag grond, en her en der liggen resten asfalt. Het is een puinhoop.
Het is erg frustrerend: het effect van jarenlange inzet door vrijwilligers is nu misschien in een paar uur om zeep geholpen. De praktijk wijst uit dat herstel jaren kan duren.
Het is maar een klein veldje, maar we hebben niet zoveel van dit soort veldjes. In een tijd waarin verlies aan biodiversiteit veel aandacht krijgt, mag dit gewoon niet gebeuren.
We zien dit soort incidenten te vaak, in de Krimpenerwaard en elders. We hebben HHSK dus om opheldering gevraagd.
Informatie: Jaap Graveland, E jaap.graveland@nvwk.nl , T 06 53 57 92 85
Foto header: veldje in het Loetbos bedekt met aarde en restafval, foto: Jaap Graafland
