Nieuwsbrief uilenwerkgroep april 2023
Voordat we vooruitkijken naar het huidige broedseizoen, een terugblik op wat het broedseizoen 2022 de uilen in onze Waard heeft gebracht. Dat is helaas niet alleen goed nieuws.
Onder het maaiveld
Het filmhuis Gouda vertoont op 11 mei vanaf 20:00h de film Onder het maaiveld (van de makers van De Nieuwe Wildernis en De Wilde Stad).
Stadsecoloog André van Kleinwee van de gemeente Gouda geeft een korte inleiding bij de film. Na afloop geeft hij zijn visie over de bodemkwaliteit en biodiversiteit in Gouda.
Van wat zich vlak onder onze voeten afspeelt weten we heel weinig. Hier is een ‘tweede wereld’: een ondergrondse gemeenschap van wortels, larven, wormen, schimmels, bacteriën, amoeben en geleedpotigen.
Laat zich daar nou net een heel universum aan complex leven bevinden, dat wel eens het antwoord kan zijn op veel problemen waarmee onze mensheid en planeet worstelen. Een ingewikkeld netwerk en een eigen biosfeer. Alles hangt met elkaar samen, maar hoe het precies werkt beginnen we nog maar net te ontdekken. We staan op het punt om een grootse draai te maken in onze omgang met de natuur en onze bodem. We moeten wel.
Maar hoe pakken we dat aan? Hoe leren we verstandiger omgaan met onze bodem
De film Onder het maaiveld laat zien wat er in het groot moet gebeuren door te focussen op de wereld om ons heen en de fascinerende wereld direct onder onze voeten.
Wil je weten wat zich onder de grond van Gouda afspeelt? Na afloop van de film gaat André graag in op je vragen!
Koop je ticket online bij filmhuisgouda.nl Filmhuis Gouda, Lethmaetstraat 45.
Tijd om te stekken!
Stekjesmarkt op 3 juni in het Loetbos
“Wegens succes geprolongeerd”: de NVWK (Natuur- en Vogel Werkgroep Krimpenerwaard) organiseert voor het tweede achtereenvolgende jaar een stekjesmarkt.
Na het grote succes van de stekjesmarkt van vorig jaar moest er natuurlijk een vervolg komen… Tuinierende inwoners van de Krimpenerwaard worden daarom uitgenodigd om daarvoor planten te verzamelen. Nu is de tijd daarvoor! Veel tuinplanten stoelen in het voorjaar flink uit, je hebt al snel te veel. Of planten hebben zich uitgezaaid waar je ze niet wil. Plantendelen worden dan afgestoken en zaailingen uitgetrokken. Gooi ze deze keer niet in de compostbak! Zet deze plantjes en plantendelen in een potje zodat ze nog goed kunnen wortelen. Doe dat ruim vóór 3 juni en bied ze op die dag aan in het Loetbos, bij de Hendrikshoeve. Ook boompjes en struiken zijn welkom.
Zo kunnen andere inwoners meer biodiversiteit in hun tuin brengen en tegen kleine prijsjes kennismaken met planten die goed zijn voor de insecten.
Als u over het stekken wat onzeker bent: zie www.tuinweb.com/planten-stekken-voor-beginners. Het is niet moeilijk, veel planten vormen zelf al beworteld stek, de stijgende temperaturen en op tijd een beetje water doen de rest.
De stekjesmarkt is speciaal voor mensen die hun tuin willen vergroenen en meer natuurlijk willen maken. Je vindt er ook planten die weinig te koop zijn in tuincentra, ze zijn biologisch gekweekt en vaak streekeigen. Zet dit jaar eens meer en vooral andere soorten planten in uw tuin en laat u verrassen door de wilde bijen, hommels, vlinders en zweefvliegen die uw tuin komen bezoeken. En door de vogels die daar weer op af komen.
De stekjesmarkt wordt onder en rondom de hooiberg bij de Hendrikshoeve in het Loetbos gehouden, in samenwerking met Staatsbosbeheer en de Groenalliantie, op zaterdag 3 juni van 10.00 tot 15.00 uur.
Poot en brengt u ook plantjes? En/of helpt u mee op dag zelf, met de uitgifte? Kom dan iets eerder en informeer ons via info@nvwk.nl met uw gegevens.
Zo weten we wat we kunnen verwachten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met een van de organisatoren, mevrouw Colette Haas, tel. 06-22576982
De verwonderaars
Verwonderaars zijn al die mensen die oog hebben voor de natuur vlakbij. De mensen die tellen, die turven, die staven. Die vragen, die lezen, gaan lopen, vertragen… weer kijken, weer turven, weer staven, en alsmaar blijven vragen. Ze beheren, beschermen, planten en zaaien en zo oogsten ze alsmaar meer ontzag voor de kracht en pracht van de natuur.
De kennis van de Nederlandse soortenrijkdom stoelt al sinds jaar en dag op deze mensen, zowel binnen de wetenschappelijke wereld als daarbuiten. Deze achtdelige serie én docu is een ode aan de verwonderaar. We zien niet alleen wat hen beweegt, maar zij lenen ook hun verrekijker en vergrootglas uit om de rijkdom waar te nemen van de natuur die ons omringt.
Abonneer je op het YouTube kanaal en #deeldeverwondering.
Hans Zantinge 23 mei 1955 – 19 april 2023
Op 21 april kregen we het verdrietige bericht dat Hans plotseling is overleden. Hij is 67 jaar geworden. Hans was sinds de jaren tachtig kooiker bij het Zuid-Hollands Landschap. Het herstellen van de eendenkooi Bakkerswaal tot een prachtig en waardevol natuurgebied was zijn levenswerk. Wij hebben Hans leren kennen als een begenadigd liefhebber van zijn natuur, in zijn dagelijks werk en in zijn gastvrijheid rond het bezoekersgebouw bij de eendenkooi. Als wij kwamen was de kachel altijd goed opgestookt.
We zijn Hans en Carla dankbaar voor de vele jaren waarin ze ons gastvrij ontvingen, met koek en koffie in het gezellige bezoekersgebouw bij de eendenkooi. We hielden daar onder andere de jaarlijkse bijeenkomst van de uilenwerkgroep en de ‘coördinatorenavond’ waarin bestuur en werkgroepcoördinatoren de plannen doorspraken voor het komende jaar. Maar Hans was veel meer: kunstenaar, preparateur, natuurkenner, vakman, verhalenverteller.
Een mooi mens is heengegaan. We wensen Carla, familie en vrienden veel sterkte met dragen van dit grote verlies.
Het bestuur van de Natuur- en Vogelwerkgroep.
Je kunt afscheid van Hans nemen in het bezoekersgebouw op maandag 24 april van 13.00 tot 17.00 en op dinsdag 25 april van 16.00 tot 20.00 uur. Je kunt je auto parkeren bij Theetuin Onder de Pannen, Schuwacht 236.
Correspondentieadres: Carla Bunnik, Eendenkooi Bakkerswaal, Schuwacht 232, 2941 EK Lekkerkerk. De afscheidsbijeenkomst vindt in kleine kring plaats.
Eendenkooi Bakkerswaal door Hans Zantinge
Nationale Bloem Verkiezing
Welke vijf bloemen nomineer jij?
Bijna elk Europees land heeft een nationale bloem, Oostenrijk koos voor edelweiss, de klaproos hoort bij België en de Finnen hebben het lelietje-van-de-dalen. Sterker nog, niet alleen Europese landen maar vrijwel elk land heeft een officieel bloem-embleem. Behalve Nederland! Maar wij hebben de tulp, toch!? Nou, nee! Ook al komen in het voorjaar massa’s toeristen speciaal naar Nederland om de tulpen- en bollenvelden te zien, de tulp is niet onze nationale bloem.Wel die van Turkije en Hongarije. Kortom, hoogste tijd om een eigen nationale bloem te kiezen, vindt radioprogramma Vroege Vogels. Tot vrijdag 12 mei kan er gestemd worden op de Nationale Bloem Verkiezing. Niet eentje die wij kweken in de bollenvelden, maar een bloem die geheel op eigen houtje in het wild groeit in Nederland.
Om de keuze overzichtelijk te maken, is er gestart met een longlist van 40 bloemen. Tot vrijdag 12 mei kun je je stem uitbrengen, in de uitzending van zondag 14 mei maakt Vroeg Vogels de shortlist bekend en mag je opnieuw je stemmen. In de uitzending van 4 juni maken ze de nationale bloem feestelijk bekend! Wil je meer weten over de bloemen die op de longlist staan? Download hier dan de pdf met meer uitleg! Mis je een bepaalde bloem? Dan kan je deze tijdens het stemmen alsnog toevoegen!
Selecteer de bloemen door er op te klikken (label met sterretje). Klik daarna op de button ’Stemmen’ onderaan de pagina. Lees meer over de geselecteerde bloemen. Mis je een bloem? Die kan je hierna nog toevoegen.
Foto header: pinksterbloem door Anton van Jaarsveld
Kuikens in het land, poes in de mand
Het is je vast niet ontgaan: weidevogels zijn volop bezig om hun broedseizoen tot een succes te maken. De eerste kievitskuikens zijn her en der al waargenomen! Voor de vogels een periode waarin zij vele gevaren moeten trotseren. Een van die gevaren komt van onze eigen huisdieren, met name de kat. Dus: ‘Kuikens in het land, poes in de mand’!
Weidevogels staan sterk onder druk. Een steeds verder veranderende leefomgeving zorgt ervoor dat er te weinig geschikt leefgebied overblijft. Het ontbreekt aan voldoende vochtige weilanden met voldoende insecten (het voedsel voor de kuikens) en met genoeg plekken om te schuilen voor vijanden zoals bijvoorbeeld de vos en bruine kiekendief.
Rondzwervende huiskatten en wilde katten zorgen ook voor verstoring van (broedende) vogels. De aanwezigheid van een kat kan mogelijk leiden tot toekomstige gedragsveranderingen, zoals het mijden van bepaalde broedgebieden of verminderde broedzorg. Uit onderzoek van onder andere de Rijksuniversiteit Groningen blijkt verder dat poezen ’s nachts hele afstanden afleggen. Ze gaan wel 1,5 tot 3 kilometer van huis.
In het huidige landschap is predatie steeds meer een bedreiging geworden voor grond-broedende vogels, waaronder weidevogels. Om mensen hiervan bewust te maken startte de Bond van Friese Vogelwachten samen met partners waaronder Provinsje Fryslân, Vogelbescherming, Fryske Gea en verschillende agrarische gebiedscoöperaties in 2020 de positieve bewustwordingscampagne ‘Kuikens in het land, poes in de mand’. De campagne roept katteneigenaren, op een vriendelijke en humoristische manier, op om hun huisdier of boerderijkat van half april tot en met juni ’s nachts binnen te houden.
Nieuwe campagne
De campagne ‘Kuikens in het land, poes in de mand’ krijgt in 2023 weer een vervolg! Sinds de start in 2020 kreeg de campagne enorm veel aandacht van zowel de provinciale als landelijke media en werden veel mensen bereikt via social media. De poes binnenhouden vergroot het broedsucces van weidevogels. Een boodschap die niet vaak genoeg voor het voetlicht gebracht kan worden. Bekijk de nieuwe campagne vanaf 26 april op poesindemand.nl.
Wat kun je doen?
Houd tijdens het broedseizoen van half april tot en met juni je kat(ten) binnen! Liefst de hele dag. Sluit schuurdeur of kattenluik, vul de voerbak geregeld aan en laat je kat steriliseren of castreren, zodat er geen nestjes (zwerf)katten geboren worden. Laat je je hond(en) uit in het buitengebied? Houd deze dan in het broedseizoen altijd aangelijnd en vermijd paden dicht langs broedgebieden.
Eigenaren zijn verantwoordelijk voor hun huisdier en voor diens daden. Eigenaren zullen moeten voorkomen dat hun huisdier vogels verstoort of schade toebrengt ongeacht het seizoen of tijdstip van de dag.
Bron: Vogelbescherming Nederland
Patstelling financiering blokkeert uitvoering Aanvalsplan Grutto
Het Aanvalsplan Grutto is klaar om van start te gaan: boeren staan te trappelen om mee te doen, er is tot 2027 bijna 70 miljoen euro beschikbaar en toch is er nog geen vliegende start gemaakt met de uitvoering van het plan. De onduidelijkheid komt doordat het Rijk en de provincies het niet eens worden over wie de kosten voor de langere termijn op zich moet nemen. Initiatiefnemers van het Aanvalsplan Grutto, waaronder Vogelbescherming, pleiten ervoor om het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het daarbij behorende Transitiefond in te zetten om langjarige zekerheid te garanderen.
Ondanks dat inmiddels al veel boeren met het Aanvalsplan meedoen is er nog steeds geen duidelijkheid over de langetermijn financiering. Daardoor gaan boeren niet overschakelen naar intensief weidevogelbeheer. Dat is nodig om de grutto te redden. Afgelopen weekend trok ex-minister Pieter Winsemius, een van de initiatiefnemers van het Aanvalsplan Grutto, in Trouw aan de bel. Hij vindt het onbegrijpelijk dat het Rijk en de provincies geen knoop doorhakken. Iedereen weet dat de kans miniem is dat er over zes jaar geen geld meer uit Brussel komt, zegt hij. “Dat risico is vrijwel nul en voor het Rijk makkelijk te dragen.”
Langjarige zekerheid noodzakelijk
Voor boeren die mee willen doen ligt de financiering voor de eerste zes jaar vast in overeenkomsten voor agrarisch natuurbeheer. Dat geld komt uit Europa, uit een pot voor Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Maar voor een boer die zijn bedrijfsvoering voor een succesvol weidevogelbeheer moet aanpassen is zes jaar te kort; het is noodzakelijk contracten van twintig, dertig jaar aan te gaan, om boeren een bepaalde mate van zekerheid te geven. Langjarige zekerheid is een belangrijke voorwaarde wil het Aanvalsplan Grutto slagen, want boeren moeten een fatsoenlijk inkomen kunnen verdienen, ook in de toekomst.
Veel boeren hebben te kennen gegeven dat ze mee willen doen aan het Aanvalsplan Grutto en zich willen inspannen voor de grutto en andere weidevogels. Het Aanvalsplan Grutto ziet er in een notendop zo uit: 35 gebieden van 1000 hectare zijn geselecteerd waar boeren en natuurbeheerders zich maximaal inzetten voor weidevogels. Open graslandgebieden, waar een weidevogelparadijs wordt geschapen door een hoog waterpeil en veel kruiden- en bloemenrijk grasland dat laat gemaaid wordt, zodat de jongen kunnen overleven.
Aanvalsplan Grutto moet worden opgenomen in NPLG
Langdurige overeenkomsten voor agrarisch natuurbeheer en een verhoogde melkprijs bieden boeren zekerheid van een goed inkomen. En daar wringt dus de schoen: er moet dringend een duurzaam verdienmodel komen voor boeren. Vogelbescherming pleit ervoor dat het Aanvalsplan Grutto opgenomen wordt in het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het bijbehorende Transitiefonds. Dat kan de nodige zekerheid bieden waar boeren nu naar smachten. Een toezegging van minister Van der Wal vóór 1 juli dit jaar is noodzakelijk: dan moeten de provincies hun gebiedsplannen namelijk hebben ingediend en kunnen de langjarige contracten onderdeel worden van de gebiedsplannen. Provincies en Rijk wijzen al tweeënhalf jaar naar elkaar; het is nu echt tijd voor actie om zekerheid voor boeren te regelen, voor er weer een weidevogeljaar gaat verloren. Alleen dan is er nog kans voor onze nationale vogel de grutto.
Bron: Vogelbescherming
Foto header: Joep Vermaat
Wie wil helpen met de organisatie van een tweede stekjesmarkt?
Vorig jaar organiseerden Yvonne Metaal en Mariella van Gemeren met veel succes een ‘stekjesmarkt’. De markt onder de ‘hooiberg’ bij de Hendrikshoeve in het Loetbos werd druk bezocht. Vele stekjes en zaailingen vonden hun weg naar de tuinen en erven van de inwoners van de Krimpenerwaard.
Het is een mooie manier om de bebouwde omgeving te vergroenen, voor vogels, insecten en als aanpassing aan het klimaat: stenen er uit, planten er in! Als veel bewoners dit samen doen, worden onze kernen groener, wordt het ’s zomers niet zo snel te heet, en voorkomen we dat onze riolen bij plensbuien overstromen. Het initiatief past ook heel mooi bij het thema binnen Prachtlint ‘bewoners activeren’. In Prachtlint werken overheden en maatschappelijke organisaties samen aan vergroting van de biodiversiteit in de Krimpenerwaard: Samen voor Biodiversiteit!
Kortom, de stekjesmarkt draagt bij aan een heel goed doel, de leefbaarheid van onze omgeving. Maar het is natuurlijk ook gewoon een leuke, voordelige en makkelijke manier om aan planten te komen. 
We willen de markt dus graag opnieuw houden. Yvonne en Mariella zijn dit jaar niet in de gelegenheid dit te doen. Wil je helpen, of heb je vragen? Stuur dan een berichtje naar jaap.graveland@nvwk.nl.
Uilenwerkgroep zoekt versterking
Ben je ook nieuwsgierig naar het verborgen leven van de uilen in de Krimpenerwaard? Wil je ook bijdragen aan het maken van nestgelegenheid voor de uilen en aan kennis over hun wel en wee? Hier is je kans!
De Uilenwerkgroep van de Natuur- en Vogelwerkgroep Krimpenerwaard zoekt versterking. We hangen nestkasten op voor de steenuil en kerkuil en controleren die tijdens de broedtijd en ringen de jongen. We hebben de Krimpenerwaard verdeeld onder een aantal teams. De teams die de gebieden rond Gouderak, Ouderkerk a/d IJssel en Berkenwoude bezoeken hebben versterking nodig. Kennis van uilen is niet noodzakelijk.
Meld je aan! Het is leuk en dankbaar werk. Uilen zijn fascinerende vogels. Als je vragen hebt, of interesse om mee te doen, stuur dan een mail naar uilenwerkgroep@nvwk.nl. We bellen je dan terug.
In de link vind je een filmpje hoe het ringen door ons plaatsvindt: https://youtu.be/z95LSV7B8NY.
Foto header: jonge kerkuil door Maria Kuijf