Nieuwsbrief winter vogeltellingen november 2021

In bijgaande nieuwsbrief de bijzonderheden over de telling van november 2021 en meteen de herinnering om komend weekend van 18 en 19 december weer de polder in te gaan om de aanwezige vogels te tellen.

Qua weer ziet het weer er redelijk gunstig uit. Komend weekend wordt het zacht met een graad of 8, wel is er kans op een buitje. Wel is het de afgelopen weken vrij koud geweest in het noorden dus mogelijk wat extra vogels die deze kant op zijn gekomen.
Qua corona is het aantal besmettingen hoog stabiel. Op dinsdag 14 december was er weer een persconferentie en er worden geen versoepelingen maar ook geen zwaardere maatregelen verwacht. Blijf de basisregels volgen waarvan de 1,5 meter het lastigste is tijdens ons werk.
Hans wens iedereen goede feestdagen.

Zie onderstaande nieuwsbrief.

Tekst: Hans Kouwenberg

Waarom roodborsten op kerstkaarten staan

Het is altijd en eeuwig de roodborst die prijkt op de gezellig besneeuwde kerstkaarten die in december op uw mat landen. Waarom toch? Waarom geen goudvink, of een grote bonte specht? Om maar wat te noemen.

Die roodborst op onze kerstkaarten danken we aan de Engelse postbodes uit de Victoriaanse tijd. Die postbezorgers moesten destijds een rood uniform dragen, want die kleur hoorde bij het koningshuis en de Britse vlag. Daardoor leken ze op roodborsten en kregen de bijnaam ‘robins’ (roodborsten). Al snel kwamen er toen kerstkaarten met roodborsten die aan de deur klopten om de post te bezorgen. Net als de postbode. Toen had je het balletje aan het rollen.

Vuur in de stal van Jezus

Veel eerder zorgden roodborsten -volgens de verhalen- in de stal van Jozef en Maria er met hun gefladder voor dat het vuur bleef branden. De stal waar Jezus werd geboren was namelijk erg koud en Jozef moest naar buiten om extra hout te halen voor het vuur. Dat duurde echter zo lang dat het bijna doofde. Het lukte de roodborsten gelukkig het vuur weer aan te wakkeren, maar daarbij verschroeide de veren op hun borst naar een rode kleur.

Al 150 jaar een succes

De roodborst  staat natuurlijk ook gewoon op kerstkaarten omdat het zo’n fantastische vogel is. Hij zit ’s winters in bijna elke tuin, hij is voor iedereen herkenbaar met zijn rode borstje en hij ziet er klein en schattig uit (ook al is ie dat lang niet altijd). Bovendien went hij aan mensen, dus kan best tam worden. Die roodborst-kerstkaarten zijn dus een doorslaand succes, nu al pakweg 150 jaar.

Kerstbal met een bivakmutsje

Toch is ook de goudvink een goede kerstkaart- kandidaat. Geef toe, het zijn net twee kerstballen dat stelletje hierboven: rood, bol en rustig in de boom. Het mannetje tenminste. Het vrouwtje is meer een beige kerstbal. Ze blijven het hele jaar samen, dus het is een setje voor een kerstboom zonder kleurenthema. Ze zien er ook nog onwijs lief uit met die kleine zwarte bivakmutsjes en hun korte, bolle snavels.

Mooi rood achterwerk

Even Googlen leert dat mezen inmiddels wel in trek raken als kerstkaart – terecht- maar de grote bonte specht nog niet. Zonde. Dat komt vast omdat ie pas sinds kort in aantal toeneemt en uitbundig in tuinen komt. Daar komt volgend jaar vast verandering in, want dat mooie rooie achterwerk is zeker een kerstkaart waardig.

David Attenborough spreekt wereldleiders toe op COP26 in Glasgow en zegt dat mensen krachtig genoeg zijn om klimaatverandering aan te pakken

De Britse natuuronderzoeker en documentairemaker Sir David Attenborough heeft op de VN-conferentie over klimaatverandering in Glasgow een strijdkreet gezonden aan de leiders, waarin hij zei dat de wereld naar hen opkeek om toezicht te houden op het herstel van de planeet.

Samenvatting

  • Sir David Attenborough waarschuwde dat menselijk handelen stijgende koolstofniveaus in de atmosfeer veroorzaakte
  • Hij zei dat mensen ook de capaciteit hadden om dit op te lossen, als ze samenwerkten
  • Sir David zei dat de toezeggingen van de wereldleiders op de conferentie in Glasgow effect kunnen hebben

Zie hier de speech van David Attenborough op youtube.

Zie hier voor een samenvatting van zijn speech.

Heempad journaal 52

Hans van Dam woont en werkte in Boskoop. Hij is actief voor IVN Boskoop en Natuurtuin De Veenmol. Zijn roots liggen in de Krimpenerwaard.

Onderwerpen in deze nieuwsbrief o.a.: Fraaie herfstkleuren/ Nut van bladeren/ De Bladblazer Blues/Waarom hondenbelasting?/ Eindejaars Plantenjacht/ Nieuwjaarswandeling/ Evaluatie Zwarte PadBloembollen planten/ Beloning voor ons werk/ Bermbeheerplan 2022/ Excursie schema 2022/Honingzwammen zijn killers/ Black Friday/ Steenbreek online/ Paddenstoelen/ Stoepkrijten en meer.

Tekst: Hans van Dam, foto: Maria Kuijf

En weer gaat het mis: biodiversiteit Krimpenerwaard lijdt onder onoplettendheid

Het is regelmatig in het nieuws: waardevolle natuur die bij vergissing wordt vernield. Bekende recente voorbeelden zijn het per ongeluk maaien van een berm die de laatste verblijfplaats vormde van het pimpernelblauwtje (https://nos.nl/artikel/2340902-leefgebied-zeldzame-vlinder-in-limburg-grotendeels-vernietigd), en het maaien van een door kinderen geplant tiny forest in Nijmegen (https://www.gelderlander.nl/nijmegen/blunder-eerste-tiny-forest-van-nijmegen-platgemaaid-binnen-vijf-minuten-was-alles-weg~a93b0e0e/)

Wilgen kapot geklepeld

Maar ook in de Krimpenerwaard gaat het te vaak mis. Een waardevolle ecologisch beheerde berm waarin de eerste orchideeën waren verschenen, is dit voorjaar maandenlang bereden door agrariërs die hun gras binnenhaalden. Het effect van het berijden van eind mei was in september goed zichtbaar in de vegetatie, met kans op blijvende schade. En bij het klepelen van bermen zijn dit jaar opnieuw veel knotwilgen beschadigd, waardoor de sapstroom van de boom op die plaatsen stopt en delen afsterven.

Beschadigde wilg in Westeinde

Het gebeurt natuurlijk niet expres en er wordt beterschap beloofd. Maar het is onnodig, gebeurt te vaak en wijst ons inziens op onvoldoende controle en bewustzijn. Over die wilgen heeft de NVWK een brief gestuurd naar het bestuur van het hoogheemraadschap (HHSK), verantwoordelijk voor het bermbeheer in het buitengebied van de Krimpenerwaard. We hebben er al jaren geleden over aan de bel getrokken bij HHSK, het ging daarna een paar jaar goed, maar nu was het weer letterlijk raak.

Als vrijwilligersvereniging die zich inzet voor natuur en landschap word je het soms spuugzat.

Veldje

Op de hoek van het fietspad door het Loetbos en de Kerkweg ligt een veldje dat formeel in beheer is bij het HHSK, net als de meeste wegbermen in het buitengebied. Begin jaren negentig heeft de NVWK dit veldje vanwege de botanische waarde ‘geadopteerd’ en voeren vrijwilligers het beheer uit. Ze maaien het in het voor- en najaar en HHSK voert het maaisel af. Het is een van de laatste groeiplaatsen van de kleine valeriaan in de Krimpenerwaard.

Belangrijke voorwaarde voor de biodiversiteit in zo’n veldje is dat de bodem niet wordt verstoord. Want bodemverstoring leidt er toe dat voedingsstoffen versneld vrijkomen. Brandnetel en andere ruigteplanten verdringen dan de waardevolle soorten.

Een week geleden bleek dat het veldje door werkzaamheden grotendeels is vernield. Er is een leiding aangelegd en het veldje is gebruikt als dumpplaats voor materiaal dat kennelijk vrijkwam bij wegwerkzaamheden. Het veldje is grotendeels bedekt met een laag grond, en her en der liggen resten asfalt. Het is een puinhoop.

Het is erg frustrerend: het effect van jarenlange inzet door vrijwilligers is nu misschien in een paar uur om zeep geholpen. De praktijk wijst uit dat herstel jaren kan duren.

Het is maar een klein veldje, maar we hebben niet zoveel van dit soort veldjes. In een tijd waarin verlies aan biodiversiteit veel aandacht krijgt, mag dit gewoon niet gebeuren.

We zien dit soort incidenten te vaak, in de Krimpenerwaard en elders. We hebben HHSK dus om opheldering gevraagd.

Informatie: Jaap Graveland, E jaap.graveland@nvwk.nl , T 06 53 57 92 85

Foto header: veldje in het Loetbos bedekt met aarde en restafval, foto: Jaap Graafland

Nationale tuinvogel telling: de voorpret kan beginnen

Doe alvast mee en meld u aan! 

In januari 2021 telden bijna 200.000 mensen meer dan 2.750.000 vogels tijdens de Nationale Tuinvogeltelling. Een nieuw telrecord!

Telt u in 2022 ook mee? Meld u dan nu alvast aan voor de voorpret en handige tips in de speciale Tuinvogeltelling e-mails. Dan heeft u straks zoveel mogelijk vogels in uw tuin.   

U ontvangt in de aanloop naar de Tuinvogeltelling regelmatig (1 x per 2 à 3 weken) gratis e-mails. Als er tussentijds of na afloop iets bijzonders te melden is, dan houdt Vogelbescherming Nederland u natuurlijk op de hoogte.

Meld u alvast aan via onderstaande link en ontvang o.a. de gratis special vogels voeren, herkenningstips, vogel weetjes en praktische tuin en voertips.

https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling/nieuwsbrief

Tekst: Vogelbescherming Nederland, foto: groenling op bottels rimpelroos door Adri de Groot, vogeldagboek.nl

Basiscursus Planten en Dieren (her)kennen deel II

Hoe herken je bomen zonder blad, hoe zit het nu met de vogeltrek en hoe komen insecten eigenlijk de winter door? Dat – en meer – leer je in de vijf gloednieuwe lessen van de online Cursus Veldbiologie die SoortenNL samen met anderen organiseert.

Vanaf 29 december start cursus 2
De eerste elfdelige online Cursus Veldbiologie vond plaats in het voorjaar van 2021. Veel cursisten gaven aan interesse te hebben in een vervolg. Goed nieuws dus, want vanaf 29 december starten we met een nieuwe serie lessen. Deze winterserie kost €25,- en bestaat uit vijf lessen met extra aandacht voor o.a. planten, insecten, vogeltrek en wintergasten.

Digitale lessen
De digitale lessen worden voorafgegaan door een korte instructie per mail en zijn ook digitaal terug te kijken. Na afloop van elke les krijgt iedereen een overzicht van de belangrijkste links, tips en bronnen toegestuurd. Tijdens de les staat de chat open voor vragen aan een expert panel.

Klik hier om je aan te melden voor de cursus.

Nieuwsbrief wintervogel tellingen oktober 2021

Hierbij namens Hans Kouwenberg de nieuwsbrief over de telling van oktober 2021 en natuurlijk de herinnering om komend weekend van 13 of 14 november 2021 weer te gaan tellen.
Het weer ziet er redelijk uit voor een november-telling, Wel is er kans op een bui maar met een graad of 11 goed te doen. Wat elk jaar weer tegenvalt hoe snel het deze periode vroeger donker wordt. Als je ’s middags thuiskomt van het werk kan meteen het licht in de woonkamer aan. Hans ziet de resultaten van de tellingen met belangstelling tegemoet.

Verder lezen zie bijgaande nieuwsbrief

Tekst: Hans Kouwenberg, foto: NVWK

Natuurwerkdag 5 november 2021 terrein ZHL

Al 20 jaar organiseert LandschappenNL samen met de provinciale Landschapsbeheerorganisaties elke eerste zaterdag van november de Natuurwerkdag. Het grootste vrijwilligersevenement in het groen! Op meer dan 500 locaties verspreid door het hele land zetten jong en oud zich in voor natuur en landschap en dragen zo bij aan een groene leefomgeving. 

Op vrijdag 5 november a.s. (nb niet op zaterdag 6 november a.s.) kun je aansluiten op een werklocatie van ZHL waar wilgen zullen worden geknot. We gaan naar de Nespolder bij Bergambacht. Omdat de gereedschapskar op het terrein van ZHL mag staan, doen wij graag iets terug en daarom bevelen wij deze werklocatie van harte aan.

Voor details en inschrijving zie: https://www.natuurwerkdag.nl/

Teken de noodoproep voor klimaatactie van Greta Thunberg en andere jongeren

Greta Thunberg, Vanessa Nakate, Dominika Lasota en Mitzi Tan sturen wereldleiders de volgende urgente oproep om de klimaatcatastrofe eindelijk het hoofd te bieden: 

Aan wereldleiders:

‘Verraad.’
Zo noemen jongeren overal ter wereld het feit dat onze overheden er maar niet in slagen de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. En dat hoeft ons niet te verbazen.
We zijn mijlenver verwijderd van het cruciale doel van 1,5°C, en toch blijven overheden overal de crisis aanwakkeren door miljarden euro’s uit te geven aan fossiele brandstoffen.
Het speelkwartier is voorbij. Het is nu code rood voor de planeet. Miljoenen mensen zullen lijden terwijl onze planeet ten onder gaat — die angstaanjagende toekomst wordt gecreëerd, of net vermeden, door de keuzes die u maakt. U heeft de macht om te beslissen.
Wij, burgers van over de hele wereld, eisen dat u de klimaatcatastrofe het hoofd biedt. Niet volgend jaar. Niet volgende maand. Nu:

  • Bescherm de noodzakelijke doelstelling van 1,5°C met een onmiddellijke, drastische, jaarlijkse uitstootreductie zoals de wereld nooit eerder heeft gezien.
  • Beëindig onmiddellijk alle investeringen in fossiele brandstoffen, subsidies en nieuwe projecten, en stop nieuwe exploratie en winning.
  • Maak een einde aan ‘creatieve’ koolstofboekhouding en publiceer de totale uitstoot voor alle consumptie-indexen, productieketens, internationale luchtvaart en scheepvaart, en het verbranden van biomassa.
  • Kom de belofte van 100 miljard dollar aan de kwetsbaarste landen na, met bijkomende fondsen voor klimaatrampen. 
  • Voer een klimaatbeleid dat arbeiders en de kwetsbaarste mensen beschermt en elke vorm van ongelijkheid inperkt.

We kunnen dit nog steeds waarmaken. Er is nog steeds tijd om de ergste gevolgen te vermijden als we bereid zijn om te veranderen. Dat vergt vastberaden, visionair leiderschap. En het vergt ongelooflijk veel moed — maar weet dat als u hiervoor opkomt, miljarden mensen zich achter u zullen scharen.

Met vriendelijke groeten, Greta uit Zweden, Vanessa uit Uganda, Dominika uit Polen en Mitzi uit de Filipijnen

Via de volgende link kun je hun oproep ondersteunen; https://secure.avaaz.org/campaign/nl/climate_action_now