Op 29 en 30 maart hebben twee ploegen van het BNNVARA TV-programma Vroege Vogels de Krimpenerwaard bezocht. Eén ploeg ging met presentatrice Willemijn Veenhoeven op pad, de tweede toog met Menno Bentveld de waard in. De kijker zal veel geïnterviewden herkennen, o.a. mensen van het Zuid-Hollands Landschap, van het waterschap HHSK en ook van de NVWK. Het programma belicht onze mooie natuur, maar er is ook aandacht voor problemen en probleemsoorten. Naast diverse onderwerpen die kenmerkende natuur in de waard betreffen, werd ons tot slot gevraagd welk typerend aspect van de Krimpenerwaard de NVWK nog zou kunnen belichten.

De NVWK staat voor beschermen, beheren en bestuderen van natuur, landschap en milieu in de Krimpenerwaard. Daar lag een mooie kans. Aan ons unieke slagenlandschap dat in de loop der eeuwen door menskracht is vorm gegeven, was nog geen woord gewijd. Daar kregen we van de programmamakers ruim de kans voor.

Kortom: in deze uitzending van Vroege Vogels op 7 mei as. wordt een boeiend en veelzijdig – hoewel uiteraard lang niet volledig – beeld van de Krimpenerwaard getoond.

Mis ‘m niet: Vroege Vogels, zaterdag 7 mei op prime time: 19.50 uur op NPO2.

Bron foto header:  bnnvara vroege vogels

Waarnemingen van bevers en boommarters nemen toe, ook een otter deed de Krimpenerwaard aan. Met beschikbaar gekomen techniek zoals wildcamera’s zijn zoogdieren makkelijker waar te nemen dan voorheen. Zoogdieren zijn spannend! Redenen genoeg om te verkennen of we meer over zoogdieren te weten kunnen komen. Een aantal mensen heeft ons al verteld dat ze belangstelling hebben om ‘iets met zoogdieren te doen’. Daarom organiseren we een informatieavond. We hopen dat wat leden aandacht willen gaan geven aan deze interessante groep, waar we nog zo weinig van weten.

Spannende ontwikkelingen bij de zoogdieren

Een paar jaar terug bereikten bevers de Lek en de Hollandse IJssel vanuit plekken waar ze waren uitgezet. De afgelopen twee jaar waren er waarnemingen van bevers in de Krimpenerwaard zelf en nu bevinden zich minstens twee burchten midden in onze waard. Twee jaar geleden zag SBB-beheerder Ivan Broer een boommarter op beelden van wildcamera opgesteld in het Loetbos. Muskusrattenvangers en anderen vertellen dat er nu al op meer plekken boommarters zitten.Drie jaar terug werd een otter in de Hollandse IJssel gezien, vorig jaar was er een betrouwbare waarneming in de Krimpenerwaard zelf, en werden spraints gevonden: uitwerpselen die de otter gebruikt om zijn route of territorium te markeren. Misschien was deze otter alleen een passant en is hij al weer vertrokken. Maar toch, in de Reeuwijkse plassen worden al een paar jaar achtereen jongen geboren en net gebouwde faunapassages in de N228 en de N210 maken verspreiding in de Krimpenerwaard makkelijker.Reeën zijn intussen vaste bewoners in het Loetbos en de Krimpenerhout. En bij een recente inventarisatie van vleermuizen in de Overtuin werden vier soorten aangetroffen, waaronder de tot de verbeelding sprekende grootoorvleermuis.

Nieuwe technieken maken waarnemen van zoogdieren makkelijker

De meeste zoogdiersoorten zijn ’s nachts actief. Maar er komt steeds meer en steeds goedkopere apparatuur beschikbaar om zoogdieren toch waar te nemen. Wildcamera’s met infrarood- of bewegingssensoren maken automatisch foto’s of video’s van zoogdieren die ‘voor de camera’ verschijnen. Batdetectoren zetten de voor mensen niet te horen sonargeluiden van vleermuizen om in wel hoorbaar geluid en omdat vleermuissoorten hun eigen roepritme en toonhoogte hebben, zijn ze daarmee te determineren. Batloggers maken dit nog makkelijker: ze registreren de roep van vleermuizen over een periode van meerdere uren en analyseren met ingebouwde software om welke soorten het gaat. Met de resultaten kun je bijvoorbeeld in een dorp meer gericht onderzoek doen: hoeveel vleermuizen zitten er dan precies en waar ziten de slaapplaatsen of kraamlocaties?

Maar we weten nauwelijks iets overonze zoogdieren

De meeste zoogdierwaarnemingen zijn nu min of meer toevallig. Veel waarnemingen worden niet geregistreerd op waarneming.nl. Eigenlijk weten we nauwelijks iets over onze zoogdieren. Daar willen we verandering in brengen. Je kunt niet zomaar onderzoekjes gaan doen aan alle zoogdieren. De groepen verschillen sterk in hun gedrag en daar moet je bij het waarnemen of tellen rekening mee houden.

Grofweg zijn er vier groepen:

– Muizen. Die zijn het beste te inventariseren met ‘live traps’: inloopvallen die je regelmatig controleert om te zien of er dieren in zitten. Hiervoor worden bijvoorbeeld zogenaamde “muizenkampjes” georganiseerd: in een te onderzoeken gebied zet je een serie vallen neer, die je elke acht uur langsloopt. Door het uitpluizen van braakballen, vooral die van de kerkuil, kom je ook veel te weten over aantallen en verspreiding van muizen. Maar je mist natuurlijk de kick van het zien van de levende dieren en van naar buiten gaan.

– Vleermuizen. Daarvoor hebben we de bat detectors en bat loggers. Op de tegels rond en in vensterbanken van woningen kun je keuteltjes aantreffen van vleermuizen die een verblijf in de spouw, achter de bekisting rond een dakgoot of elders in een woning of bijgebouw hebben gevonden. In de vroege ochtend kan je zoeken naar zwermende dieren, kraamkolonies bestaan vaak uit enkele honderden dieren en zwermen voor het naar binnengaan ca. 15-30 min en zijn zo goed op te sporen. Ook kunnen kerktorens en kerkzolders worden bezocht.

– Ree, haas, bever: tellen langs vaste routes is hier de beste methode

– Otter, boommarter, egel, bunzing, hermelijn en wezel: de methoden daarvoor zijn inzet van wildcamera’s en het zoeken naar uitwerpselen of andere sporen, zoals krassen van boommarternagels onder boomgaten.

Informatieavond

We gaan in maart of april een informatieavond organiseren (fysiek, niet online). De precieze datum publiceren we op de bekende wijze: in een nieuwsbrief, op de site en op facebook. Marco A. Snijder helpt ons mee. Hij is zoogdierspecialist, lid van de Zoogdiervereniging en zoogdierwerkgroepen Zuid-Holland en Utrecht, doet veel inventarisaties van vleermuizen en andere zoogdieren en woont in Haastrecht. We kunnen je dus goed informeren over de zoogdieren in de Krimpenerwaard, over het waarnemen en tellen van zoogdieren, en met jullie bespreken hoe je kennis kunt opdoen. We nodigen jullie daar van harte voor uit en zullen jullie op de avond vragen naar je interesse. Als we daar een beeld van hebben, en bij voldoende belangstelling kunnen we bv. cursusjes en excursies gaan organiseren zodat je meer over de dieren zelf en over het waarnemen ervan leert. Als je nu al vragen hebt, of je belangstelling wilt doorgeven, laat het weten, dan kunnen we dat gebruiken voor de voorbereiding van de avond. Stuur daarvoor een mail naar: jaap.graveland@nvwk.nl.

Foto header: haas door Dinand Meelenboer

De opvallende scholekster is het hele jaar door in Nederland te zien. In de herfst verliet een gedeelte van de populatie het land en waren de meeste overwinteraars aan de kust te vinden. Op dit moment komen de vogels uit het zuiden weer terug en gaan alle vogels op zoek naar hun eigen broedterritorium. Dat betekent dat je ook weer scholeksters in het binnenland kunt tegenkomen. Hun zwart-witte verenkleed, oranjerode snavel en poten en harde roep maken de scholekster onmiskenbaar. Heb jij ze al op het boerenland gespot?

De scholekster broedt zowel aan de kust al in het boerenland. Ze hebben een voorkeur voor kale grond. Ze produceren 3 tot 4 vrij grote eieren in een kuiltje in de grond met wat steentjes en takjes bekleed. Omdat scholeksters hun jongen voeren, in tegenstelling tot de andere weidevogels, kunnen ze ook op platte daken gaan broeden.

Foto header door Bernard de Jong

Nu de coronaregels verreweg versoepeld zijn, willen we graag alsnog de ‘nieuwjaarsexcursie’ organiseren en wel op zaterdag 5 maart 2022 van 08.30u tot ongeveer 12.00 uur. Naar goed gebruik lopen we het rondje rond de surfplas (ca 7 km), weer of geen weer. Onze voorzitter Jaap Graveland zal de excursie leiden. We hopen uiteraard op leuke vogels op en om de plas. Startpunt is de parkeerplaats bij het restaurant Paviljoen Reeuwijkse Hout aan de plas. Uiteraard is er na afloop weer gelegenheid voor koffie of warme kop soep. Voor nadere info: Frans van der Storm, info@nvwk.nl, of 06-55812250.

De excursie is per ongeluk niet in de nieuwsbrieven opgenomen, maar noteer het dus in je agenda: Vogelwandeling Surfplas Reeuwijk.

Met ca 25 mensen gingen we zaterdag 27 februari op pad om samen vogels te kijken in polder De Nesse en de Berkenwoudse Driehoek. Volwassenen en vijf kinderen. Het was geweldig weer: zon, weinig wind. Wat wil je nog meer? Wel, stiekem had ik gehoopt op de eerste grutto’s.

De eersten waren al één à twee weken in het land. Eerst verblijven ze in grote groepen in buurt van veel water, zoals de Biesbosch. Daarna zoeken ze hun broedgebieden op. In een plas hoorden en zagen we er eentje. Toen kwam er één bij, toen nog één en tenslotte waren er zes. Aan het eind van de excursie zagen we er nog twaalf een ander plas. Op deze eerste mooie dag na een paar dagen slecht weer, waren we dus getuige van het binnenkomen van de grutto’s in onze polder!

Verder waren er heel erg veel smienten, slobeenden, wintertalingen, krakeenden, bergeenden en wilde eenden, prachtig te zien in de zon. Verder zagen we vier soorten ganzen, zilverreigers, veel kieviten en een kramsvogel. Op paaltjes, boven in de boom en in een elektriciteitsmast bevonden zich de roofvogels: buizerd, torenvalk en slechtvalk. We hadden met z’n allen een mooie ochtend.

Tekst en foto’s: Jaap Graveland

De NMZH is nauw betrokken bij de meeste van de zeven regionale energiestrategieën in Zuid-Holland. De RES 1.0 is nu overal vastgesteld, met een ‘aanbod’ voor opwekking van groene elektriciteit en zoekgebieden voor de windmolens en zonnepanelen die er voor nodig zijn. Plus een warmtevisie: hoeveel warmte op welke manier opwekken? Voor het beeld: er is meer energie nodig voor verwarming dan voor elektriciteit.

De NMZH heeft zijn oordeel samengevat in een handzame cirkel. Als je de cirkel aanklikt zie je de toelichting op de beoordelingen.Voor de Krimpenerwaard zijn twee RESsen van belang: Midden-Holland (Gemeente Krimpenerwaard) en Rotterdam – Den Haag (Krimpen ad IJssel). Is Stormpolder bijvoorbeeld zoekgebied voor windturbines? De trekroutes van vogels langs de Lek en de IJssel komen hier samen, dus dat zou een aanvaringsrisico opleveren. Vanaf dit jaar wordt de RES 1.0 uitgewerkt en vertaald naar concrete keuzes: de RES 2.0. De NVWK zal met haar inbreng proberen de gevolgen voor natuur en landschap te beperken. De brede berm van de N210 en twee agrarische gebieden oostelijk van Krimpen ad Lek en Krimpen ad IJssel zijn nu bijvoorbeeld zoekgebied voor zonnepanelen. Daar zijn we niet blij mee. De provincie is net begonnen met de ecologische inrichting en beheer van de N210-berm.

We kunnen bij onze inzet wel wat hulp gebruiken. Heb je interesse om mee te denken, of heb je vragen daarover, stuur dan even een pb, of stuur een mailtje naar info@nvwk.nl.